Musika moldeak Berpizkundean

Berpizkundeko abestirik famatuenak madrigalak dira. Espainian bilantziko izena dite eta Frantzian Chanson-ak dira. Izarea polifonikoa dituzte eta hasieran kantu profanoak ziren.Ingalaterran kantu zenbait ahotsetarako "ayreak" dituzte izena.

Entzumena: J. Desprez (1445-1521) "Kilkerra"

Musika molde instrumentalak agertzen dira musika-tresnen aurrerapen teknikoekin batera eta musikari profesionalak ospe handia bereganatzen du mezenasei esker.
Musika molde instrumentalak sortzen dira arrakasta honekin eta inportanteenak bariazioa (diferentzia Espainian), toccata, fantasia  (tiento, Espainian) eta ricercare dira.

Entzumena: W.A.Mozart Ah,vous dirai-je maman

Entzumena: J.S. Bach: Toccatca y Fuga

Musika-tresnak Berpizkundean

Berpizkudean musika-tresna berriak agertzen ziren eta aurrerapen teknikoei esker Erdi Arokoak hobetu eta garatu egin ziren.

Kordofonoak edo Harizko musika-tresnak:

• Hankako biola eta biola da braccio. (Biolontxeloaren eta biolinaren aintzindariak)

• Lauta, bihuela, klabea edo klabizenbaloa. (Espineta eta birjinalak dira barianteak) 

Haizezkoak edo Aerofonoak:

• Txirula, oboea eta organoa
• Tronpeta 

Perkusiozkoak:

• Kaskabiloak, panderetak, triangelua, danborrak.

Entzun arretaz hurrengo adibideak:

Juan de la Encina-ko madrigala entzun ondoren bilatu informazio gehiago konpositore horri buruz.

Musika-tresnak Erdi Aroan

Musika-tresna desberdinak ikusiko ditugu bideo hauetan.
 Harizkoak:Salterioa, zanfoña, Rabel-a edo lauta.
Haizezkoak: Dultzaina, gaita (Kornamusa),Txirula.Cromornoa, etab.
Perkusiozkoak: Danborra, pandereta, triangelua, koskabiloak, etab.

Erdi Aroa: Gregorianoa, troberoak eta juglareak

Hurrengo bideoan, agertzen dira Erdi Aroko musika-tresnarik garrantzitsuenak, bi musika mota: inportanteena ahozko musika erlijiosoa Gregorianoarekin, eta profanoa, ahozkoa eta instrumentala ,gazteluetan egindakoa, troberoekin.

Adibideak ikusi ondoren, saiatu laburpen bat egiten, estiloak eta motak ondo azaltzen eta gehitu konpositorerik inportanteenak, esaterako, Alfontso X., eta Martin Codax.

Musika-tresnak Antzin aroan

HAIZEZKO MUSIKA-TRESNAK
Entzun ezazu hurrengo adibideak:

ERABILIENAK HODI ORGANOA, AULOS-A ETA PAN TXIRULA ZIREN

Aulos-a Antzinako Greziako haizezko musika-tresna bat da. Oso berezia da tutu bikoitza duela eta.

HODI-ORGANOA (HYDRAULIS)

Hydraulis-ak urarekin funzionatzen duen haizezko musika-tresna da. Urez betetako ontziak ditu eta modu honetan,haizezko presioa mantetzen da.

PAN TXIRULA

Pan jainkoak asmatutako musika-tresna da. Txirula honek hainbat kanabera-tutu ditu elkarri lotuak. Afinazioa, berriz, tutu bakoitzak duen luzeraren ondorio da, beheko aldean itxirik baitaude.

Lotura honetan agertzen dita antzinaroko musika-tresna batzun Egipton.Ikusi eta bereiztu perkusiozkoak, harizkoak eta haizezkoak.

Musikoterapia

Musikoterapia interbentzio terapeutiko mota bat da, musikaren bidez egindakoa. Osasun mailak hobetzeko helburuarekin, eragin nahi du esparru orokor guztietan: fisikoa, emozionala, mentala, soziala, estetikoa eta espirituala. Zehazki, bilatzen diren hobekuntzak arlo hauetan: funtzio kognitiboa, gaitasun motorrak eta sozialak, emozioen garapena eta oro har bizitza kalitatea. Oinarri zabala dauka literatura zientifikoan, hala nola psikoterapian, biomusikologian, musika teorietan, psikoakustikan, integrazio sentsorialean eta musikologia konparatiboan, besteak beste.

Indikazioak hainbat osasungilek egin ditzakete: medikuek, psikologoek, terapeuta okupazionalek edo fisikoek. Teknikak, azkenik, askotarikoak dira ere bai: garapen-lanak behar bereziak dituzten pertsonekin, abestiak idatzi eta entzun oroimena eta orientazioa lantzeko adinekoekin, erlaxazio-lanak eta erritmo-entrenamendua errehabilitazio fisikorako iskemia zerebrala duten gaixoekin.

Antzinako Grezian Platon, Aristoteles eta Hipokratesek bazekiten arima sendatzeko bide bat musika bera zela, eta bertako mitologian Apolo eta Asklepio jainkoak horrekin lotuta zituzten.

Horretarako erabili zituzten Greziako moduak.

Islamiar Urrezko Aroan, bestela, Al Farabik musikari buruzko liburu ezaguna idatzi zuen, "Kitab al-Musiqa" ("Musikaren liburua"). Arte mota honen eragin terapeutikoak izpirituan aurkezten zituen, besteak beste.

Gaur egun badakigu zehatzago zeintzuk diren eragin positibo horiek Alzheimer eta Parkinsonen gaixotasunetan, depresioan eta fase aurreratuan dauden asaldura neurologikoetan.

Umeengan, teoria batzuen arabera musikak eragin positiboak ditu haurdunalditik bertatik. Haurraren garapenean, lagunduko die frustrazioa pairatzen ikasteko, emozioak identifikatzeko eta adierazteko gaitasunak hobetzeko. Autismo kasuetarako ere erabligarria izan daiteke. Eta nerabeengan aldarte asaldurak daudenean, depresioa eta desoreka bipolarra batik bat.

Helduengan bestela kardiopatia iskemikoan onuragarria izan daiteke gaixotsaun koronarioan, baina bereziki erabilgarria baldin bada arlo batean hori Neurologiarena da: Istripu zerebrobaskularrak (IZB), Alzheimer eta dementzia beste mota batzuk, amnesia eta afasia sintomak daudenean. Psikiatrian, eskizofrenia eta depresioa dira indikazio nagusiak.

Adibidez:

"Nel Giardino di Suoni"/"Im Garten der Klänge" dokumental suitzarrean (Nicola Bellucci, 2010), Wolfgang Fasser musikoterapeuta itsuaren lana kontatzen dute, garun-paralitikoak diren edo larriki elbarrituta dauden umeekin egindakoa.

Halaber, "The Music Never Stopped" film estatubatuarrean (Jim Kohlberg, 2011), gradu altukoa ez zen glioblastoma diagnostikatu ostean, semea (gaixoa) eta aitaren arteko harremana hobetuko da musikaren estimulazio enpirikoari esker.

Adibidez:

Entzun arretaz hurrengo musika-saioa. Zer sentsazioa nabaritu duzu?

Seikilosen epitafioa, Antzin Aroa

Antzin Aroan , hildakoen familiek epitafio bat jartzen zuten hilobian bertan, haiei ohorea emateko. Testu hauek, normalean zizelatuta daude harri batean eta baita,bertsotan idatzita daude ere.

Musika Antzin Aroan badago oso epitafio famatua idatzita modu frigioan "Seikilosen epitafio", izenekoa.
Doinua oso malenkoniatsua da eta,  musika-notazioa alfabetikoki  idatzita dago .

Musika Asia Txikiaren holokaustoaren zehar  (1919-1922), desagertu egin zen eta, berriro agertu zen andre baten etxean loreontzi modukoa erabilita.
Gaur egun, Dinamarkaren Museo Nazionalean dago ikusgai.

Adibidez:
Entzun arretaz doinu famatua bi bertsio desberdinetan

Akustika

Zer da akustika?

Akustika, soinuaren oinarri fisikoak ikertzen dituen zientzia da. Zientzia honen barruan soinuaren kontzeptu fisiko batzuk ikasten dira: Oihartzuna, erreberberazioa eta erresonantzia.

Oihartzuna sortzen da : uhinek talka egiten dute perpendikularki eta uhinaren errebotea gertatzen da hasierako tokira itzultzen.

Erreberberazioan, ordea, soinu zuzena eta islapena sortzen da. Efektua nabaritzen da askoz ere gehiago areto handietan txikiagotan baino.

Amaitzeko,  beste soinu-efektua dugu erresonantzia gertatzen denean. Kasu honetan, soinuan oihartzuna dago baina, uhinaren islapena luzatzen da  soinua desitxuratzen.

Adibidez:

Lotura honetan azaltzen dira soinuaren nolakotasunak eta efektu fisikoak.