Erdi Aroaren laburpena

Erdi Aroa bi zatitan banatzen da: Goi Erdi Aroa (V.-XII) eta Behe Erdi Aroa (XIII.-XV)

Arte estiloa ,Erromanikoa landuko da Goi Erdi Aroan eta Gotikoa Behe Erdi Aroan.
Arte estilo hauekin batera doa Gregorianoa Goi Erdi Aroan eta Polifoniaren sorrera (Ars Antiqua eta Ars Nova) ,Behe Erdi Aroan.

Erdi Aroan bi musika mota garatuko dira: erlijiosoa eta profanoa.
Musika erlijiosoan dago sartuta Gregorianoa: eginkizuna izango da Jainkoari gorespena ematea.Latinez idatzita, Idazkera pneumatikoa (pneumak) eta nota karratuak. Tetragrama erabiltzen da nota karratu hauek idazteko.Kantu monodikoa da hasiera eta polifonia sorrerarekin polifonia hasiko dira bi ahots edo hiru sartzen Erdi Aroaren amaieran.

Konpositore famatuenak musika erlijiosoan: Guido de Arezzo (musika notak eta idazkera sortu zuena), Leoninus eta Perotin .

Musika profanoan, juglareen, trobadoreen eta goliardoen lana ikusiko da. Gortean eta kalean izango dute eszenatokiak. Gai nagusiak gorteko maitasunak eta gudak ziren. Musika instrumentala ere hasiko da lantzen.
Musika tresna berriak agertuko dira.Cercamo (juglarea), Ricardo Corazon de Leon, Alfontso X. dira trobadore famatuak.

Hiru bildumarik inportanteenak dira:

"Cantigas de amigo" Martin Codax
"Santa Mariaren Cantigak" Alfontso X.
"Libre Vermell" Montserrateko monasterioa.

Musika-tresna desberdinak 3 taldetan sailkatuta agertuko dira: Haizezkoak, harizkoak eta perkusiozkoak.
 Ikusi bideo honetan agertzen direnak eta sailkatu leku egokian.

Erdi Aroa: Gregorianoa

VI. mendean San Gregorio Magnok "Antifonario" liburuan bildu egin zituen kristautasunaren kantu ezezagunak. Kantu hauek oinarria dute Grezian, Erroman eta  herri Juduetan.

Musika- notazioaren Historia.Guido DÀrezzo.

O fortuna poema goliardoa (goliardoak monje erromesak ziren) da, idatzita XIII. mendean latinez.  XX. mendean Carl Off konpositoreak oso bertsio famatua sortu zuen abesbatza eta orkestrarekin. Testua ez da erlijiosoa, horregatik da hain deigarria!

Benetako kantu Gregorianoa kantu monodikoa da, A capella, latinez abestua. Erritmo askea du baina monje batek zuzentzen du kantua idatzita tetragrama batean, nota karratuekin.

Musika-tresnak Antzinaroan

Pitagoras eta musika

                                      

                                      Seikilosen epitafioa  (K.a.II mendea)

Ahots mota bereziak

"Falsete"-a  ahots teknika berezia da  Erdi Arotik erabilita eta batez ere Berpizkundean. Tinbrea eta tesitura berezia lortzen da efektu honekin, batez ere, erregistroko nota altuak sortzeko. Laringeren atal  batzuk erabiltzen lortzen da ahots hari ondoan. Adibidez, Bobby Mc Ferrin ( 1950) tesitura luzea du (4 zortzidun) edo Yma Sumac, Julie Andrews, etab. Ahots berezi hauekin oso sentsazio berezia lortzen dute.

"Castratti"en ahotsak ere  Antzin Arotik Berpizkundera erabiltzen ziren emakumezko ahotsak egiteko. Farinelli opera abeslaria izan zen famatuena.

"Beatboxing" izeneko ahots efektua beste ahots gaitasun bat da.  Gure  ahoarekin,ezpainekin, mihiarekin edo ahotsarekin edozein musika-tresna egiteko gauza garenean sortzen da.

Oihartzuna, erreberberazioa, erresonantzia

Oihartzuna eta erreberberazioa

                                      Erresonantzia

Erromantizismoa

ERROMANTIZISMOAN musika-tresnak hobetzen dira eta orkestra sinfonikoa handitzen da poema sinfonikoak konposatzeko. Musika molde instrumental desberdinak agertzen dira: polkak, galopak, balsakfantasiak, mazurkak..haietako batzuk pianoarekin interpretatzeko.

                                  " Pianojolea" (2002)

                                   " Beltxarga beltza" (2010)

XIX. mendean ballet handiak idatzi ziren: "Beltzargen aintzira", "Romeo eta Julieta", "Coppelia"...


Operan, 1. prima donna edo abeslari birtuosoak agertu ziren. "Florence Foster Jenkins" istorioa kontatzen da film honetan (2016). Opera desberdinak agertu ziren: belkantismoa,verismoa,opera komikoa, Alemaniako opera nazionala eta Frantziako opera lirikoa.

"Amuarraina" eta "Margarita en la rueca", Schuberten 2 lieder famatuak dira.
Forma ABA. Lotura honetan informazio gehiago dago.

http://elblogdeatticus.blogspot.com.es/2010/05/la-trucha-franz-schubert.html

Pizzicato polka: Johann Strauss:

Musika programatikoa.
2 Poema sinfonikoa: " Gau bat  mendi soilduan", akelarre bat mendian. Walt Disneyk erabilitako musikarekin eta "Erakusketa bateko margolanak "(Mussorgski). Viktor A. Hartmann-en koadroetan oinarrituta.

Ariketak educaplay-Entzumenak

Lotura honetan duzue ariketa bat musika-tresnekin erlazionatuta:


https://www.educaplay.com/es/recursoseducativos/2916975/musika.htm


Lotura honetan Klasizismoarekin lotuta  ariketa bat duzue :

https://www.educaplay.com/es/recursoseducativos/2655207/klasizismoa.htm

                                             Papageno-ren Aria. "Txirula magikoa"

                                                Sinfonia "Ezustea" Haydn